Amazon Nehir Havzası, dünyadaki en büyük yağmur ormanlarının bulunduğu yer. Havza, yaklaşık olarak sekiz bitişik Amerika Birleşik Devletleri’nin büyüklüğü; Güney Amerika kıtasının yüzde 40’ını kapsıyor ve dokuz Güney Amerika ülkesinin kısımlarını içeriyor: Brezilya, Bolivya, Peru, Ekvador, Kolombiya, Venezuela, Guyana ve Surinam yanı sıra Fransız Guyanası, Fransa’nın bir bölümü.Çevresel koşulları ve geçmişte yaşayan ve hala yaşamını aynı yerde sürdürmeye çalışan kabilelerin etkisini yansıtan Amazon, yağmur ormanları, mevsimlik ormanlar, yaprak döken ormanlar, taşkın ormanlar ve savanlar da dahil olmak üzere ekosistemlerden ve bitki örtüsü türlerinden oluşan bir mozaikten oluşuyor. Amazon Nehri ve yağmur ormanları hakkında çarpıcı gerçeklerle yüzleşmek için yazımızın devamını okumanızı şiddetle öneriyoruz…
• Amazon Nehri’nin kaynağı Peru Andes Dağları’ndaki Lago Villafro’dur.
• Amazon Nehri, insanlar için ulaşımın en temel yoludur ve balsa sallarından ve açılan kanolardan elle üretilen ahşap river craft’a ve modern çelikten çekme teknesine kadar uzanan birçok ulaşım aracı üretilir. Tüm bunlarsa orada yaşayan kabilelerin geçim kaynağı yani nakliye için olmazsa olmazdır.
• Amazon, Amazon havzasında bulunan büyük Güney Amerika nehridir. Amazon Yağmur Ormanı’nı çevreler ve Brezilya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvator, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası olmak üzere 9 ülkeye ait toprakları kapsar.
• Her yağışlı mevsime sızan geniş ormanlık alanlar ile karakterize olmuştur.
• Yaklaşık 6400 kilometre (4000 mil) ile dünyadaki en uzun ikinci nehir olma unvanına sahip. Birincisi ise Afrika’daki Nil Nehri’dir.
• Çok büyük olduğu için, bazen Nehir Denizi olarak da adlandırılır.
• Dünyanın en tehlikeli yılanlarından biri olan Anaconda yılanı, Amazon Havzası’ndaki sığ sularda bulunur.
• Vicente Yanez Pinzon, 1500 yılında sulara giden ilk Avrupalı oldu. Amazon Irmağı’nın uzunluğunu dolaşan ilk Avrupalı ise 1542’de giden Francisco de Orellana’ydı.
• Nehrin 100’ün üzerinde kolu var, bunlardan 17’si 1,500 kilometreden daha uzun. Bir kol, ana bir nehre akan bir nehir veya nehircik.
• Amazon, ölümcül hayvanlar bir ev sahibine ev sahipliği yapıyor: Elektrikli yılan balığı, et yiyen Pirana balıkları, zehirli dart kurbağaları, jaguarlar ve ciddi şekilde zarar veren yılanlar…
• Amazon Nehri, en büyük nehir yunus türü olan Amazon Nehri Yunusu’nun (veya boto’nun) evidir.
• Amazon inanılmaz derecede zengin bir ekosisteme sahiptir; yaklaşık 40.000 bitki türü, 1.300 kuş türü, 3.000 balık türü, 430 memeli ve 2.5 milyon farklı böcek türü var.
• Amazon’da bulunan en çok dikkat çeken balıklardan biri Pirarucu’dur (arapaima veya paiche olarak da bilinir). Tehlikeli bir et yiyen Pirarucu, yaklaşık 3 metre uzunluğunda büyüyebilir. Peki ya onu ekstra ölümcül yapan şey nedir? Ağzının üst kısmında ve dilinde dişleri var.
• Muazzam doğal güzellikteki bu alana çoğu zaman ‘Dünyanın Akciğerleri’ de denir. Zengin bitki örtüsü karbondioksiti havadan alır ve oksijeni serbest bırakır, çünkü dünya oksijeninin %20’sinden fazlası Amazon tarafından üretilir.
• Kanopinin kalınlığı (ağaçların üst dalları ve yaprakları) nedeniyle, Amazon zemini kalıcı bir şekilde karanlıktadır. Aslında, yağmur yağdığı zaman suyun yere düşmesi yaklaşık on dakika sürer.
• Su miktarı açısından Amazon, bu dünyadaki en büyük nehirdir. Her saniyede 7.831.000 kübik feet veya 209.000 metreküp boşaltım yapıyor.
• Yalnız Amazon Nehri tarafından gerçekleştirilen toplam deşarj, birlikte alınan 7 en büyük nehir alanının toplam deşarjından daha büyük!
• Amazon’un başlıca kaynağı Uçayali-Apurímac nehir sistemi olup, baş ana akışı Nevado Mismi Dağı’ndan akan Carhuasanta buzul akımıdır.
• Okyanuslara giren yeryüzünün tatlı suyunun %20’si Amazon’dan gelir. Amazon Nehri’nden Atlantik’e giren tatlı su, daha hafif olduğu için deniz suyunun üstünden akar. Bu temiz su, deniz suyunun tuzluluğunu sulandırır ve okyanus yüzeyinin rengini değiştirir. Bu renk değişikliği 1.000.000 kilometrekareyi aşıyor.
• Amazon Nehri tahmin edilemeyecek kadar büyüktür. Genişliği 1,5-10 km arasında değişir, ancak ıslak mevsimlerde bundan birkaç kat daha fazla olabilir.
