Afyonkarahisar, Kütahya ve Eskişehir illerini kapsayan Frigya Uygarlığı Anadolu’nun kalbinde gizlenmiş bir mücevher gibidir.
Başkenti Gordion (Yassıhöyük) olan bu uygarlık Ankara iline bağlı Polatlı ilçesi sınırlarında olsa da genellikle bu 3 ilimizde yaygın olarak tanınmaktadır. Belki Gordion ile Eskişehir arasında da henüz ortaya çıkarılmamış eserler de bulunabilir.
Halen Gordion’da kazı çalışmaları devam etmekle birlikte ziyaret edilebilen bir Tümülüs yanında hiç açılmamış Tümülüs(ler) de vardır.
Biz genellikle bu 3 ilin özellikle Afyonkarahisar il sınırlarında bulunan tarihi Frig Uygarlığı‘na yolculuk yapacağız. Burası ortak bir adlandırmayla Frig Vadisi olarak bilinmektedir. Burada Frig Yürüyüş yolu adıyla 400 km’lik bir alanda işaretlendirme çalışması yapılarak turizme kazandırılmaya çalışılıyor.
Bu illerdeki Kültür Turizm yetkilileri tarafından Frig Vadisi Kültür Envanteri çıkarılmış olup biz de bu harita üzerinde yer alan varlıkları göstermeye çalışacağız.
İlk başlangıç yeri olarak Seydiler ilçesine gidiyoruz. Burada Seydiler Kalesi ve peri bacaları diye bilinen kayadan oyma yerleşimleri görüyoruz.
Ankara istikametinde solda Kırkinler diye adlandırılan mağaraların içerisinde bir çok kaya yerleşimler vardır.
Seydiler ilçesi yakınında karayolundaki Frig Vadisi tabelasından dönülerek önce Karakaya köyüne kuzeye doğru turumuza başlıyoruz. Alanyurt ve Selimiye (Sarıçayır) kaya yerleşimlerin giderken 1400 rakımlı Öldümler köyü yakınındaki Ağın yaylasındaki mağara tipi yerleşimler bir harika.
Selimiye’den Ayazini’ye giderken Kıyır köyünde yamaçta Kıyır inleri ve yerleşimlerini göreceksiniz.
Bu arada Doğlat ve Çatağıl’daki mağaraları unutmayalım.
Şimdi geldik Ayazini’ye. Burada Hristiyanlığa ait ilk kaya kilisesini görecek ve bayılacaksınız. Burada da ayrıca geniş bir alanda mağaralar ve kaya yerleşimleri göreceksiniz.
Bu arada kaya yerleşimlerine bir açıklama verelim. İlk çağlarda insanlar bu mağaraları mesken tutmuşlar ve hayatlarını burada sürdüregelmişlerdir.
Ayazini de her yıl kültür şölenleri yapılmaktadır. Buradan kısa bir yürüyüşle yaklaşık 200 m kuzeyde Avdalaz Kalesi’nin ilginç yapısını görebilirsiniz.
Ayazini’den Döğer’e kadar yapacağımız yolculuğumuzda sırasıyla uğrayacağımız yerlerden biri olan Göynüş Vadisi’nde göreceğimiz Kırık Aslantaş, Yılantaş ve Maltaş kaya kabartmaları sırasıyla görülebilecektir. Bayramaliler Köyünde kale tipinde yapılmış kaya yerleşimlerini gördükten sonra Frig Vadisi’ndeki son durağımız olan Döğer Kasabası;
Döğer’de merkezde Kervansaray görüldükten sonra 2 km doğusunda yer alan Memeç Kayalıkları ve az ilerisindeki Emre Göleti ile etrafındaki ilginç mağara ve kaya yerleşimleri mutlaka görülmeli.
Burası adeta ilkçağ yerleşimlerini andıran birçok mağara ve kaya yerleşimleri bulunduğundan olsa gerek meşhur A.R.O.G. filmi burada çekilmiştir. Burada her yıl Haziran ayında Kültür ve Turizm Şöleni yapılmaktadır.
Döğer’den Afyonkarahisar’a dönerken sırasıyla Üçlerkayası, İhsaniye ve Gazlıgöl ziyaret edilecek yerler arasında yer almaktadır. Gazlıgöl aynı zamanda bir Termal turizm cennetidir.
Frig Vadisi turundaki yorgunluğunuzu atabileceğiniz termal oteller ve lokantalar bulunmaktadır. Kızılay maden suyu buradan çıkmaktadır.
Afyonkarahisar’dan başlayarak Seydiler’den devamla Ayazini, Döğer, İhsaniye ve Gazlıgöl üzerinden yapılacak Frig Vadisi tur güzergahında göreceğiniz muhteşem güzellikteki ilk çağ kaya yerleşimleri, kaya kiliseleri sizi bambaşka diyarlara götürecektir. Bir günde yapabileceğiniz bu tur toplam 220 km dir. Sabahtan akşama kadar bu turu rahatça gerçekleştirebilirsiniz.
Ülkemizde burası çok az bilinmekle beraber 3 ilin (Afyonkarahisar, Eskişehir, Kütahya) ortak tanıtım çalışması da yeterli olamamaktadır. Birkaç yerel rehberlerin eşliğinde gerçekleştirilen bu turlar gereken ilgiyi de görmemektedir. Bu bölge macera ruhu taşıyan ve keşfetmeyi amaçlayan her türlü katılımcının özverileriyle ancak tanınabilecektir. İnternette kısa bir araştırmayla burası hakkında anlatılanlardan çok daha fazlasını mutlaka bulabileceksiniz. Burada anlatılanlar birebir gezilerek sizlere sunulmuştur. Yakın gelecekte Kapadokya benzeri tur programları mutlaka burada da uygulamaya geçilirse şaşırmayalım.
Çünkü Frig Vadisi gereken ilgiyi gerçekten hak ediyor…
